Karolina Głowacka

Umysł matematyczny: dlaczego ludzie potrafią całkować, a szympansy nie? [E66]

Umiejętności matematyczne z grubsza można podzielić na dwa główne rodzaje. – Takie, które wymagają długotrwałego treningu w szkole i takie, które pojawiają się spontanicznie w naszym rozwoju, a co poniektórzy powiedzą odważnie, że są wrodzone. Te drugie miałyby być też charakterystyczne dla zwierząt – mówi w Radiu Naukowym dr hab. Mateusz Hohol, neurokognitywista, badacz poznania…

Read More

Mutacje genetyczne – dlaczego, gdzie powstają i co powodują [E65]

Dziedziczenie rzadko kiedy jest stuprocentowe. Jedne z najczęstszych dziedziczeń, dominujące, daje 50-procentowe ryzyko. Dlatego w połowie przypadków przynoszę dobra wiadomość – odpowiada dr n. med. Paweł Szyld, kiedy pytam go czy czuje się posłańcem złej nowiny wobec swoich pacjentów. To on, jako lekarz genetyk, często musi powiedzieć: jest pan/pani obciążona chorobą genetyczną, wysokich ryzykiem zachorowania…

Read More

Alkohol i kultura picia, czyli komu, co i ile było wolno [E64]

Wino dzieciom we francuskich stołówkach przestaje się serwować dopiero w połowie XX wieku – mówi w Radiu Naukowym dr Dorota Dias-Lewandowska z Instytut Archeologii i Etnologii PAN, badaczka dyskursu pijaństwa i trzeźwości. Jak wyjaśnia, wszystko dlatego, że we Francji wina czy cydru jako napojów powstających w naturalnej fermentacji nie wiązano z alkoholizmem. Jako groźne uważano…

Read More

Historia nauki – kto i kiedy zaczął szukać praw przyrody [E63]

Zjawiska niepojęte dla człowieka: burze, zaćmienia najłatwiej było tłumaczyć boskim gniewem. Aż tu w starożytnej Grecji znalazła się grupka ludzi, którzy pomyśleli inaczej. – Nazywali się Tales, Anaksymander, Anaksymenes. U nich po raz pierwszy w znanej nam historii ludzkości, pojawił się obraz świata, który nie podlega oddziaływaniu ze strony sił boskich, magicznych. Czytamy u Talesa…

Read More

I Ty potrzebujesz naukowczyń, czyli czemu ma znaczenie kto zadaje pytania [E62]

– Nauka to nie jest kostyczne, zimne przedsięwzięcie. To przedsięwzięcie z gruntu kreatywne: musimy stawiać hipotezy, mieć świeże spojrzenie. I kiedy pomyślisz o tym z tej perspektywy, okazuje się, że osoba naukowca czy naukowczyni staje się kluczowa – mówi w Radiu Naukowym dr Alicja Puścian, neurobiolożka zachowania z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN…

Read More

Ulewa wirusów. Czy to one sterują życiem na Ziemi? [E61]

– Wirusy wdychamy w ogromnych ilościach. Na początku XXI wieku odkryto coś, co można kolokwialnie nazwać opadem wirusowym. Nieustanny strumień cząstek wirusowych spadających z atmosfery w ogromnych ilościach. Szacuje się, że na metr kwadratowy dziennie opadają ich setki milionów na metr kwadratowy– opowiada w Radiu Naukowym dr Szymon Drobniak, biolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego  i Uniwersytetu…

Read More

Wielki Wybuch – czyli co było na początku Wszechświata i skąd to wiemy [E60]

Przez tysiące lat ludzie myśleli albo, że Wszechświat istniał od zawsze, albo że został stworzony 6 tysięcy lat wcześniej, czy coś w tym rodzaju. Dopiero powstanie ogólnej teorii względności było przełomem – mówi w Radiu Naukowym dr Stanisław Bajtlik z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN. – Już w latach 20.  ubiegłego wieku odkryto, że…

Read More

Powstanie życia – jednorazowy fenomen czy kosmiczna codzienność [E59]

Czy powstanie życie to coś, co się chemii po prostu zdarza? – Jestem przekonany, że życie gdzieś jeszcze powstaje. Pytanie, na ile się rozwinie – mówi w Radiu Naukowym dr Tomasz Zajkowski, astrobiolog z NASA i Polskiego Towarzystwa Astrobiologicznego. Jak dodaje, rozwiązania stosowane przez organizmy żywe wydają się powszechne, substraty również. – Najpopularniejsze cztery pierwiastki…

Read More

Jak stworzył się Wszechświat? Czemu się skończy? LAMU odc. 9 – ostatni

Finałowy, 9. odcinek LAMU! A w nim pytania podstawowe, fundamentalne, graniczne.Zapraszam! 00:33 Skoro jest świat to musiał się kiedyś stworzyć. Jak to się stało? Wiktor (4 lata)Skąd się wziął Wielki Wybuch? Kazio (5 lat)Jak powstał Wrzechświat? Klara, (9 lat ) Odpowiada dr Stanisław Bajtlik z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN 6:47 Dlaczego kiedys świat…

Read More

Kto, kiedy i po co napisał Biblię Hebrajską? O nowym datowaniu Starego Testamentu [E58]

Popularne myślenie o Biblii Hebrajskiej nieco rozmija się z ustaleniami naukowców. – Nie ma żadnego dowodu archeologicznego na obecność Izraelitów w Egipcie. My to wiemy od końca lat 80. XX wieku, ale w podręcznikach szkolnych nadal znajdziemy informacje, że Mojżesz wyprowadził z Egiptu Izraela, że po drodze nadał im prawa, stąd jest Tora i dekalog…

Read More