Pani zakrzywia, Pan zakrzywia, my wszyscy zakrzywiamy. Czasoprzestrzeń. A ten efekt odbieramy jako przyciąganie się wzajemne ciał – grawitację. Tak nas nauczył Albert Einstein i póki co, nic nie wskazuje na to, żeby się mylił. Zakrzywiamy, bo mamy masę (nie mylić z ciężarem), aczkolwiek nie o tylko o nią w grawitacji chodzi. – Źródłem grawitacji…
Read More
Stałe fizyczne Wszechświata są znakomicie dostrojone. Znakomicie w tym sensie, że gdyby były choć nieco inne, nie mogłoby powstać życie. Ta obserwacja doprowadziła fizyka Brandona Cartera do zaproponowania zasady antropicznej, w tzw. słabej i silnej wersji. – W silniejszej wersji brzmi ona: Wszechświat i tym samym fundamentalne parametry, które wyznaczają jego budowę musi być taki,…
Read More
Niedługo minie wiek odkąd rozmawiamy o ciemnej materii. Wszystko zaczęło się od obserwacji Fritza Zwicky’ego. Zauważył, że galaktyki w gromadzie poruszają się „za szybko” – dużo szybciej niż powinny. – W związku z tym wydawało się, że nie ma siły, żeby utrzymać te galaktyki w danej gromadzie. A one w „magiczny sposób” są połączone –…
Read More
Przez tysiące lat ludzie myśleli albo, że Wszechświat istniał od zawsze, albo że został stworzony 6 tysięcy lat wcześniej, czy coś w tym rodzaju. Dopiero powstanie ogólnej teorii względności było przełomem – mówi w Radiu Naukowym dr Stanisław Bajtlik z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN. – Już w latach 20. ubiegłego wieku odkryto, że…
Read More
Czarna dziura pochłaniająca gwiazdę neutronową – obserwację dwóch takich zdarzeń pod koniec czerwca 2021 r. ogłosiły detektory fal grawitacyjnych Ligo i Virgo. Istnienie par takich ekstremalnych ciał było przewidywane, ale nie do końca pewne. – Oczekiwano, że może być je widać w promieniowaniu radiowym… szukano ich, przez dziesiątki lat i nikt ich nie widział. I…
Read More
Słońce jest sporym obiektem. Ma średnicę ok 1,4 mln kilometrów. To teraz wyobraźcie sobie, że ten ogrom zostaje zgnieciony do obszaru, który zmieściłby się między warszawskim Żoliborzem a Kabatami, czyli miałby średnicę ok 20 kilometrów. Takie ekstrema w świecie istnieją – to gwiazdy neutronowe. Mamy z nimi bezpośrednie związki, bo bez nich prawdopodobnie nie byłoby…
Read More
Fizycy mieli z nimi kłopot. Wynikają z rozwiązań równań matematycznych, ale opór przed przyjęciem, że takie obiekty mogą być rzeczywiste był duży. Co ciekawe, ich istnienie wynikało z pierwszych rozwiązań Ogólnej Teorii Względności Karla Schwarzschilda, czym sam Einstein był zaskoczony. Pewnie nie spodziewał się, że po 100 latach będą rozpalać wyobraźnię (astro)fizyków i amatorów tej…
Read More
Rejestracja fal grawitacyjnych w 2015 roku rozgrzała świat nauki i nie tylko. Chyba każdy słyszał o tym majstersztyku naukowo-technologicznym. Ale co najważniejsze, ta detekcja niczego nie zamykała, ona otworzyła nową astronomię: astronomię fal grawitacyjnych. Dlatego w dziewiątym odcinku Radia Naukowego sprawdzam, czego nowego, przez te kilka lat, dowiedzieliśmy się o Wszechświecie. Fale grawitacyjne rejestrowane przez…
Read More
O nauce z naukowcami – to proste hasło przyświeca działalności Radia Naukowego. Tutaj znajdziecie wywiady na najciekawsze tematy ze świetnej klasy specjalistami z polskich uczelni i instytucji badawczych. Dowiedz się więcej i/lub wesprzyj projekt!