astronomia

Starlinki – czy Elon Musk zasłoni nam niebo? [E79]

Aż 5301 smug na obrazach wykonanych przez teleskop projektu Zwicky Transient Facility (ZTF) zaobserwowali astronomowie w latach 2019-2021. (jedna z nich na zdjęciu). Te smugi to przelatujące na niebie Starlinki – sieć satelitów SpaceX, które mają dostarczyć internet na całym globie. Teraz nad naszymi głowami krąży ich raptem ok. 1800, ale docelowo ich liczba ma sięgnąć…

Read More

Górnictwo ekstremalne – czego szukamy na dnie oceanów i powierzchni Księżyca? [E77]

Dr Jakub Ciążela przyznaje, że marzyłby o podróży na dno oceanicznie w batyskafie. Zgłosił się również do naboru na astronautów Europejskiej Agencji Kosmicznej. Obie te aktywności łączą się z jego pracą naukową. Dr Ciążela pracuje w Instytucie Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu. Jest geologiem planetarnym, mineralogiem i geochemikiem, a jego główne zainteresowania to górnictwo kosmiczne…

Read More

Aktywność słoneczna – czy jest dla nas niebezpieczna? [E72]

Można powiedzieć, że jest to kipiący garnek plazmy – tak Słońce opisuje prof. Paweł Rudawy. Heliofizyk jeszcze nie raz użyje w rozmowie barwnej metafory. Badacz siedzi naprzeciwko mnie, tuż obok jego kolega – kierownik Zakładu Heliofizyki i Fizyki Kosmicznej UWr, prof. Arkadiusz Berlicki. Z naukowcami spotykam się w jednym z charakterystycznych budynków Instytutu Astronomicznego Uniwersytet…

Read More

Wielki Wybuch – czyli co było na początku Wszechświata i skąd to wiemy [E60]

Przez tysiące lat ludzie myśleli albo, że Wszechświat istniał od zawsze, albo że został stworzony 6 tysięcy lat wcześniej, czy coś w tym rodzaju. Dopiero powstanie ogólnej teorii względności było przełomem – mówi w Radiu Naukowym dr Stanisław Bajtlik z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN. – Już w latach 20.  ubiegłego wieku odkryto, że…

Read More

Jak zrobiły się klocki? LAMU o wynalazkach. Odc. 8

Letnia Akademia Młodych Umysłów – LAMU! Odcinek numer 8. Tym razem hasło przewodnie: wynalazki! 00:40 Jak zrobiły się klocki?Pyta Franio (4 lata)Odpowiada Przemysław Krystian, Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach 04:50 Z czego wszystkiego składa się auto elektryczne?Pyta Henryczek (5 lat)Odpowiada Bartłomiej Derski, wysokienapiecie.pl 08:49 Kiedy wymyślono czytanie?Pyta Marcelina (13 lat)Odpowiada prof. Łukasz Niesiołowski-Spanò, dziekan…

Read More

Czy przed ludźmi była inna cywilizacja? LAMU odc. 5

Letnia Akademia Młodych Umysłów – LAMU! Odcinek piąty – o życiu 00:31 Jakie mamy potwierdzone informacje, nie przypuszczenia, o jakichkolwiek innych formach życia w kosmosiePyta: Hela (14 lat)Odpowiadają: dr Tomasz Zajkowski, (astro)biolog pracujący w NASA, dr Anna Łosiak, geolożka planetarna z Instytutu Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu 6:44 Czy jest możliwość, że jeszcze wcześniej na…

Read More

Dlaczego niebo jest niebieskie i jest wysoko? LAMU odc.4

Letnia Akademia Młodych Umysłów – LAMU! Odcinek czwarty, kosmiczno-planetarny. Zapraszam 😊0:28 Dlaczego niebo jest niebieskie i jest wysoko? Pyta: Wiktor (4 lata) Odpowiada: prof. Jacek Szczytko, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i dr Anna Łosiak, Instytut Nauk Geologicznych PAN we Wrocławiu 6:32 Jak wygląda granica między niebem a kosmosem? Pyta: Leon (8 lat) Odpowiada: prof. Grzegorz…

Read More

Czarna dziura i gwiazda neutronowa po raz pierwszy widziane razem [E52]

Czarna dziura pochłaniająca gwiazdę neutronową – obserwację dwóch takich zdarzeń pod koniec czerwca 2021 r. ogłosiły detektory fal grawitacyjnych Ligo i Virgo. Istnienie par takich ekstremalnych ciał było przewidywane, ale nie do końca pewne. – Oczekiwano, że może być je widać w promieniowaniu radiowym… szukano ich, przez dziesiątki lat i nikt ich nie widział. I…

Read More

Jeden obiekt jaśniejszy od całej galaktyki. Czym są kwazary? [E34]

Wyobraźcie sobie obiekty jasne jak miliardy Słońc. Owszem, istnieją takie. – Kwazar to tak naprawde jest coś, co znajduje się w centrum galaktyki. Konkretnie to manisfestacja istnienia super masywnej czarnej dziury – mówi prof. Agnieszka Pollo, astrofizyczka z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Narodowego Centrum Badań Jądrowych. – Ta supermasywna czarna dziura od czasu do czasu zbiera…

Read More

Gwiazdy neutronowe – ekstremalne, tajemnicze i bardzo ci bliskie [E23]

Słońce jest sporym obiektem. Ma średnicę ok 1,4 mln kilometrów. To teraz wyobraźcie sobie, że ten ogrom zostaje zgnieciony do obszaru, który zmieściłby się między warszawskim Żoliborzem a Kabatami, czyli miałby średnicę ok 20 kilometrów. Takie ekstrema w świecie istnieją – to gwiazdy neutronowe. Mamy z nimi bezpośrednie związki, bo bez nich prawdopodobnie nie byłoby…

Read More